жұмылдыру

жұмылдыру
(Мобилизация; лат. mobilis – жылжымалы)
Қарулы Күштерді соғыс жағдайына ауыстыру және елдің экономикасы мен мемлекеттік институттарын соғыс мұқтаждықтарын қамтамасыз ету үшін қайта құру жөніндегі іс-шаралар кешені. Ж-ға дайындау бейбіт уақытта жүзеге асырылады, ал жұмылдырудың өзі мемлекеттің мүмкіндіктерін ескере отырып әзірленетін, жоспарға сәйкес соғыс қарсаңында немесе ішінара болуы мүмкін. Ішінара Ж. әскери қимылдар театрының бірінің аймағында орналасқан аудандарда жүргізіледі; ол елдің жекеленген әскери округтерін (флоттарын), облыстарын, өңірлері мен экономикалық аудандарын қамтиды. Ж. ашық немесе жасырын тәсілмен жүзеге асырылады. Жалпы Ж. елдің барлық аймағында жүргізіледі және мемлекеттің барлық қарулы күштеріне, экономикасына және оның түрлі институттарына таралады. Көптеген мемлекеттерде Ж. жалпыға бірдей әскери міндеткерлік негізінде құралатын армияларды құрумен қатар қолданыла бастады (XVIII — ХІХ ғасырдың соңы). Ж. термині 1870 жылдан бастап ресми түрде қолданысқа енді. Ж. ұғымына айтарлықтай өзгерістерді ХХ ғасырдағы соғыстар, әсіресе Бірінші дүниежүзілік соғыс әкелді. Бұл соғыста барлық соғысқан елдердің қарулы күштерінде жұмылдырылған адамдардың жалпы саны шамамен 70 млн-ға жетті. Соғыс мұқтаждықтарын қамтамасыз ету үшін қару, әскери техника мен жабдықтар шығаратын зауыттар күші көбейтілді. Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуы мен бүкіл барысы Ж. сипаттамасы мен масштабтарына өзгерістер әкелді. Қарулы Күштерді жұмылдыру – олардың стратегиялық жайылуының маңызды элементтерінің бірі. Экономиканы Ж. ел экономикасының барлық салалары мен тиісті мемлекеттік институттарын қару, әскери техника, оқ-дәрілер, киім-кешек, жабдық және т.б. жасап шығару мақсатында бейбіт қалыптан соғыс жағдайына ауыстыру болып табылады.

Казахский толковый терминологический словарь по военному делу. — Мектеп.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Смотреть что такое "жұмылдыру" в других словарях:

  • жұмылдыру туралы хабар — (Оповещение о мобилизации) барлық мүдделілерді, қарулы күштердің барлық түрлеріндегі әскери бөлімдерді, әскери және азаматтық ұйымдарды жұмылдыру туралы үкімет шешімімен таныстыру. Ж.т.х., яғни мобилизацияланғандарды (қатардағыларды, сержанттарды …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • ішінара жұмылдыру — (Частичная мобилизация) барлық Қарулы Күштерді қамтымай, тек олардың кейбір бөліктерін бір немесе бірнеше әскери округты, жекелеген оперативтік бірлестіктерді қамтитын жұмылдыру. І.ж., әдетте, бір жерде қауіп болған кезде (шағын аймақтағы соғыс)… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • соғыс уақытында экономиканы басқару жүйесі — Соғыс уақытында ел экономикасын жұмылдыру даярлығының негізгі бағыттары: – жұмылдыру даярлығының нарық жағдайларына бейімделген нормативтік құқықтық базасын әзірлеу және экономиканы бейбіт жағдайдан әскери жағдайға көшіру; – соғыс уақыты… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • әскери қауіпсіздікті қамтамасыз етуге басшылық жасау — Елдің әскери қауіпсіздігін қамтамасыз етуге басшылықты Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі және басқа да мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарының негізінде жүзеге асырады. Ә.қ …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • қарулы күштер құрылысын реформалаудың негізгі бағыттары — мынадай болып табылады: – Қарулы Күштер құрылымын оңтайландыру, Қарулы Күштердің жауынгерлік қабілетіне ықпал етпейтін құрылымдардың санын қысқарту және тарату; – жауынгерлік әзірлікті айқындайтын ұтқыр әскерлерді, әскер салаларын және арнаулы… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • әскери-экономикалық қамтамасыз етудің басты мақсаты — қарулы күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдарға қаржылық, материалдық техникалық және басқа да ресурстарды бөлу, оларды Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздігін кепілді қамтамасыз етуге қажетті мөлшерде қару жарақпен, әскери және …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • барлау, қарсы барлау, жедел- іздестіру құпиялары — Барлау, қарсы барлау, жедел іздестіру қызметі мен өзге де қызметтер саласындағы мемлекеттік құпияларға мыналар жатады: – барлау, қарсы барлау немесе жедел іздестіру қызметтерінің күштерін, құралдарын, көздерін, әдістерін, жоспарларын, жай күйін,… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • қарулы күштердің құрылысының негізгі бағыттары — Қазақстан Республикасындағы әскери құрылыстың басты мақсаты мемлекеттің өмірлік маңызды ұлттық мүдделерін қазіргі сәттегі және ықтимал соғыс қатерінен қорғауды қамтамасыз етуге қабілетті, жақсы жарақталған, аса ұтқыр Қарулы Күштер құру болып… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • аврал — 1) кемедегі бүкіл команданың тұтас немесе көп бөлігінің қауырт кірісіп, жұмыс істеуі. 2) шұғыл тапсырманы орындау үшін барлық қызметкерлерді жұмылдыру, бүкіл ұжым орындайтын шұғыл жұмыс. Мыс., стихиялық апат жағдайында, т.б …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • агентуралық барлау — (Агентурная разведка) мемлекеттердің қарулы күштері, әскери экономикалық және жұмылдыру мүмкіндіктері, әскери қимылдар театрының жабдығы туралы мәліметтерді құпия тыңшылар көмегімен табу …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»